De begintijd van het CIO Platform Nederland
Op 7 september 2005 hebben we als groep CIO’s destijds CIO Platform Nederland statutair opgericht middels de stichtingsacte. Daar waren een kleine twee jaar van beraadslagingen aan vooraf gegaan. De directe aanleiding om het Platform op te richten was feitelijk dat een groep actieve CIO’s elkaar regelmatig tegenkwamen bij presentaties van IT leveranciers of IT consultants. Ons werd dan uitgelegd waarom dit of dat product of die service zo geweldig was, we kregen een drankje of soms zelfs een diner aangeboden en verwacht werd door de uitnodigende bedrijven dat ze dan wel eens langs mochten komen om een opdracht op te halen. Maar inmiddels werden deze bijeenkomsten ook gebruikt om elkaar als CIO’s weer eens te zien. Immers, het was en is (neem ik aan) nuttig om zo af en toe met een collega CIO te buurten om te zien hoe hij werkzaam is, daar valt wat van te leren. En met name is het dan nuttig om gezamenlijk te kunnen overleggen over de ervaringen met de IT-leveranciers. Dus hebben we op een gegeven moment tegen elkaar gezegd: Waarom richten we niet een eigen CIO club op, zonder bemoeienis van de IT leveranciers. We hoeven dan niet meer naar die sales verhalen te luisteren en kunnen onze eigen agenda bepalen. En die IT leveranciers blijven ons toch wel uitnodigen. Dus zo gezegd zo gedaan.

Positie van de CIO
Al werkende weg kwamen er nog twee punten bij. Er was in die tijd veel te doen over de positie van de CIO. Allereerst natuurlijk de vraag hoe serieus die functie eigenlijk wel was. In veel organisaties werd de CIO, meestal toen hoogstens IT Directeur genoemd, bestuurlijk niet altijd serieus genomen. Ja hij of zij mocht beslissen over de aankoop van een nieuwe computer of software, maar deelnemen aan gesprekken over de business processen of hoe IT te optimaliseren om het bedrijf efficiënter te maken, dat was er vaak niet bij. Er was ons dus alles aangelegen om met de oprichting van het CIO Platform collega’s een hart onder de riem te steken, aan te moedigen mee te doen met de CIO club en gezamenlijk te proberen de positie van de CIO te verstevigen.
Tegelijkertijd werden discussies gevoerd of de CIO niet ook eigenlijk in de Raad van Bestuur zou horen te zitten en of dat de rapportagelijn aan de CFO wel de juiste was. Kortom: er was ons alles aan gelegen de CIO als functionaris beter te positioneren en aandacht te vragen voor het belang van IT voor de organisatie. Het derde punt wat speelde was de positie naar de IT leveranciers toe, alsook de overheid. Als eenling kan je vrijwel geen vuist maken naar de grote IT leveranciers. Maar al te vaak kreeg je contracten onder ogen waar je het eigenlijk niet mee eens was en alle verantwoordelijkheid door de IT leveranciers van zich afgeschoven werden. De meeste IT leveranciers wezen dan ook nog eens op hun meestal Amerikaans moederbedrijven en gaven aan dat de speelruimte om een contract te wijzigen vrijwel nihil was. Maar als groep, zo dachten we, zou er wellicht meer te bereiken zijn. Immers als “alle” bedrijven en hun CIO’s in Nederland zouden laten blijken het niet met leveringsvoorwaarden eens te zijn, dan ging het om aanzienlijke bedragen en om de hele Nederlandse IT markt. Daarnaast leek het ook nuttig meer gestructureerd overleg met de overheid te hebben. Immers zowel de overheid, als de IT-vraagzijde van bedrijven zouden in gezamenlijkheid een sterkere vuist kunnen maken naar de IT bedrijven.

• Krijg een beeld van de bovenstaande overwegingen toentertijd in dit interview met Peter uit 2005. 

Eerste vorm van de vereniging
Enfin, gewapend met deze basis uitgangspunten hebben we een eerste bestuur gevormd met naar ik meen Rob Nout, als penningmeester, Gert Jan van der Leer als Secretaris en Richard van Breukelen en John Froger als lid. Te noemen vallen twee andere organisaties die ons zeer geholpen hebben bij de start-up. Allereerst natuurlijk de ICT Mediagroep onder leiding van Rob Beijleveld. Middels zijn CIO Magazine en vele bijeenkomsten voor CIO’s, de CIO-Award uitreiking e.d. is ICT Media een belangrijke hulpmotor geweest voor het steviger positioneren van de rol van de CIO, alsook voor de ontwikkeling van persoonlijke skills van de CIO’s. Immers, het leren presenteren, het deelnemen aan werkgroepen, het schrijven van artikelen, het draagt allemaal bij tot de ontwikkeling van de CIO en zijn skills. Tot op de dag van vandaag is de functie van ICT Media en het CIO Magazine naar mijn opvatting belangrijk bij met name de externe positionering van de CIO.
De tweede organisatie die in de begintijd mede een initiërende rol heeft gespeeld was EXIN. Uiteraard had CIO Platform Nederland in de eerste periode in 2003 geen administratie, noch werknemers. EXIN heeft enige tijd de administratie ondersteund en heeft ook het CIO Platform bijgestaan door organisatorische hulp te bieden. Vrijwel vanaf het begin is Foppe Vogd vanuit EXIN als eerste medewerker aan CIO Platform uitgeleend en als eerste medewerker aan boord de gekomen. Hij heeft een belangrijke rol vervult voor de opzet van de organisatie door tal van activiteiten zoals de opzet van werkgroepen en het schrijven van stukken e.d..

Europese uitbreiding
Naast CIO Platform Nederland waren er destijds ook in enkele andere Europese landen al CIO organisaties. Veruit de belangrijkste en best georganiseerde was (en is) Cigref, de organisatie van Franse CIO’s. Uiteraard waren de IT bedrijven niet altijd gelukkig met deze volwassen wording van de CIO’s, die zich nu in diverse landen gingen organiseren. Daarom hebben een aantal IT bedrijven vanuit België het CIO-net opgericht. Doelstelling was om CIO’s bijeenkomsten te organiseren in diverse landen in Europa, teneinde CIO’s te binden aan IT bedrijven. CIO-net kwam ook, dus naast CIO-Magazine, met een eigen CIO Award en, wat het aantrekkelijk maakte, zonder contributieheffing of de lasten van bestuurlijke verplichtingen. Dat terwijl men voor het Platform contributie moet betalen. Meerdere CIO’s kozen destijds voor deze “gemakkelijke” variant.
Na mijn periode bij CIO Platform ben ik ingestapt in de door CIGREF opgezette EuroCIO groep, die als doel had CIO’s op Europees niveau bijeen te brengen. Van EuroCIO konden zowel CIO verenigingen lid worden, alsook individuele CIO’s van grote Europese bedrijven. In 2011 is het informele EuroCIO omgezet naar een formele Europese Stichting onder de naam European CIO Association. Helaas heeft deze organisatie, die als hoofdtaak had Europese CIO bijeenkomsten te organiseren, overleg te voeren met de Europese Commissie over Europese wetgeving, naast overleg met IT leveranciers op Europees niveau, nog geen tien jaar mogen bestaan. Interne onenigheid, zwakke organisatie in sommige landen, alsook de “dubbele” leden structuur (CIO’s naast CIO landen organisaties) maakten het uiteindelijk te complex en bestuurlijk niet houdbaar. Naar ik hoop zal echter “eens” weer een volwaardige Europese CIO organisatie ontstaan, om zijn rol te spelen in de Europese IT ontwikkelingen van de toekomst.

De Digitale Toekomst en de rol van de CIO
Europa, dus ook Nederland, wachten “barre tijden” op IT gebied. Europa heeft immers ten opzichte van de VS alsook China erg weinig IT sterktes in huis. We dreigen daarmee totaal afhankelijk te worden van technologie van buiten Europa. Toch zijn er mogelijkheden en wellicht wat meer in de toepassing dan in de basis producten en services zelf. Het AI-gebied zit nog in een startfase maar ook fotonica en de quantum computer komen er aan. Duidelijk is dat er grote efficiency winsten met AI te behalen zijn. Juist op dat soort gebieden kunnen de CIO’s van betekenis zijn: De inzet van nieuwe technologieën om de organisatie waarvoor je werkt een “boost” te geven.
Waar we zien dat in de VS een aantal tech biljonairs toegetreden zijn tot de hoogste posities in het landsbestuur, is dat in Europa nog niet het geval. Ook in Europa zullen meer CIO’s moeten doordringen tot hoge bestuurlijke posities in overheid en bedrijfsleven. Daar kan je het verschil maken. Door slimme toepassing van nieuwe technologieën als AI en door met de bril van digitale change management te kijken naar bestuursstructuren. Mijn pleidooi was dan ook en is nog steeds: de CIO moet zich ontwikkelen tot allround bestuurder gewapend met digitale kennis, om zo eigen organisaties, maar ook de samenleving te begeleiden naar de digitale toekomst. Dat is de basale taak van de CIO en dit is het juiste moment om “toe te slaan” als CIO gemeenschap. Nu ook de politiek er achter komt dat de samenleving niet zonder digitalisering kan en Europa daar een eigen sterkte in moet opbouwen. Persoonlijk denk ik daarom ook dat het CIO Platform Nederland best wat meer zijn stem mag laten horen in het publieke debat over IT in overheid en samenleving. En met name ook in Europa. Die tegenstem ten opzichte van grote IT bedrijven is beslist van grote waarde.

Peter Hagedoorn
Voorzitter CIO Platform Nederland 2004 - 2008