Blog: Zorg voor een Enterprise Architect; Hoe een Enterprise Architect ontzorgt en zorgt

Als CIO/IT organisaties hebben we allemaal architecten. “Dat is logisch”, vinden wij zelf. Maar dat “logisch” geldt lang niet voor iedereen. Onze CEO/CFO kunnen vragen waar die kosten voor de architecten nu toch voor nodig zijn; welke waarde er tegenover staat. Maar ook andere collega’s, zowel buiten als binnen de IT organisatie, hebben vaker dan wij wellicht denken vragen wanneer je een architect betrekt en hoe zij/hij kan helpen. Deze blog geeft op een hele toegankelijke manier kleur en uitleg op dit onderwerp – een handige “must read” voor iedereen binnen en buiten de CIO organisatie; natuurlijk ook voor de CIO zelf!

Als Enterprise Architect ben ik een adviseur voor het management en bewaak ik dat we als ziekenhuis niet alleen vandaag - maar ook morgen en overmorgen - een ICT omgeving hebben die onze ambities zo goed mogelijk ondersteunt en bovendien beheersbaar en betaalbaar is. Omdat we als ziekenhuis noch de capaciteit noch de ambitie hebben om zelf te ontwikkelen, betrekken we onze oplossingen op de markt. De uitdaging zit in het maken van de juiste keuzes, het verbinden van al die componenten tot één informatielandschap en het optimaal benutten van wat je hebt.

Als architect ben ik een gids in de veelzijdige wereld van zorg en zorg ICT. Om gids te kunnen zijn moet je goed weten hoe de wereld er op dit moment uitziet en een duidelijk beeld hebben waar we heen willen. Wat voor ICT hebben we nodig om ook in de toekomst goede zorg te kunnen verlenen? Hoe zit het met wet- en regelgeving, hoe trekken we op met onze partners, wat mogen we verwachten van leveranciers? Hier liggen vele uitdagingen en mogelijkheden.

Vast staat dat de zorg voor een grote uitdaging staat. De dubbele vergrijzing zorgt ervoor dat de vraag naar zorg alleen maar groter wordt terwijl het aanbod – alleen al vanwege het aantal mensen dat in de zorg zou moeten werken – op een grens stuit. Ook de groei van de zorguitgaven als percentage van het bruto binnenlands product – bij ongewijzigd beleid van 11% nu naar 18% in 2060 – is reden tot zorg.

Een deel van de oplossing om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden moet en kan uit de hoek van de ICT komen. In het vorig jaar afgesloten Integraal Zorgakkoord wordt onder meer ingezet op netwerkzorg, met alle daarbij benodigde gegevensuitwisseling. Ook wordt er ingezet op eHealth-oplossingen, met als motto “zelf als het kan, thuis als het kan, en digitaal als het kan”. Verder kan ICT bijdragen aan een werkomgeving waarbij zorgverleners kunnen doen waar ze goed in zijn en blij van worden en minder tijd kwijt zijn aan administratieve bijzaken.

Maar hoe vertaalt zich dat in de architectuurkeuzes die je als ziekenhuis maakt? Na jaren van laissez-faire is er gelukkig wel meer landelijke sturing ten aanzien van de zorg-ICT. Neem bijvoorbeeld de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg, die onlangs unaniem door de Kamer is aangenomen. Deze kaderwet regelt dat de rijksoverheid elektronische uitwisseling voor bepaalde gegevens -  bijvoorbeeld het medicatiedossier - kan verplichten, inclusief de daarbij te hanteren standaarden.

Maar er zijn ook nog hindernissen, zoals goed bedoelde privacyregelgeving die in de praktijk belemmerend werkt. Een landelijke voorziening voor patiënttoestemmingen is al jaren in zicht maar nog steeds niet praktisch inzetbaar. Tot slot zijn er niet in de laatste plaats de leveranciers die echt wel stappen maken, maar nog lang niet altijd systemen maken waartussen data zonder onnodige drempels vrij kan stromen.

Dat veel zaken zich nog ontwikkelen en dat wij daar als ziekenhuis maar in beperkte mate invloed op uit kunnen oefenen betekent dat er niet een vaste stip aan de horizon is waar we naar toe kunnen werken. Maar dat betekent tegelijkertijd ook niet dat we niets kunnen doen. Een belangrijke pijler onder onze architectuur is het inzetten op standaarden. Bijvoorbeeld het gebruik van de Zorg Informatie Bouwstenen (ZIB’s) voor het gestructureerd vastleggen van informatie en koppelingsstandaarden zoals FHIR, wat helpt voor het uitwisselen van noodzakelijke informatie. Dat betekent dus ook het mijden van nieuwe oplossingen die niet aan deze standaarden voldoen. Een andere pijler is hergebruik: met platformoplossingen die breed inzetbaar zijn zorgen we voor optimale inzet van geld en schaarse menskracht – ook binnen ICT - zodat de oplossingen die we hebben ook daadwerkelijk zoveel mogelijk zorgverleners en patiënten ten goede komen.

Of het nou om het investeren in de grote systemen gaat, om het samenwerken in de regio, of in het realiseren van nieuwe mogelijkheden voor één van onze specialismen, in al deze uitdagingen en vraagstukken is het voor mij als Enterprise Architect zaak telkens te kunnen adviseren welke keuze – niet alleen voor nu maar ook op de lange termijn - voor het ziekenhuis, voor onze patiënten en uiteindelijk ook voor de Nederlandse zorg het beste is. Heel interessant en – al zeg ik het zelf – best wel belangrijk.

Hoe zie jij de (veranderende) rol van de Enterprise Architect?

Mikis van Dijk
Enterprise Architect
Haaglanden Medisch Centrum