Blog: Het kaarsje brandt nog steeds!

[Zie Filmpje Brandende aardbol VPRO, het eerste Postbus 51 spotje over energie]

Privé verduurzamen
Al lang probeer ik steeds duurzamer te leven. Heel wat jaren heb ik gekozen voor een OV-jaarkaart in plaats van een lease auto. Sinds een paar jaar eet ik vegetarisch. Ons platte dak ligt vol met 24 zonnepanelen. Ruim voldoende voor ons eigen verbruik en voor alle kilometers die we rijden met onze elektrische auto.

Zonnepanelen en een elektrische auto vragen ook een serieuze investering. Nog mooier zijn de stappen die nauwelijks tijd of geld kosten maar toch veel opleveren. Stappen die iedereen kan doen, zoals het overstappen naar een duurzame bank en verzekeraar. Dit kost weinig moeite en heeft veel effect. De eerlijke geldwijzer laat zien hoe banken en verzekeraars scoren op thema’s als klimaatverandering, mensenrechten, natuur, wapens, gendergelijkheid, dierenwelzijn en belastingen. Jouw geld kan een verschil maken.

Professioneel verduurzamen
Verdere verduurzaming van mijn privéleven wordt steeds lastiger. Ja, we zijn nog niet helemaal van het gas af en veganistisch eten zou een volgende stap zijn. Maar kaas en yoghurt vind ik toch wel heel lekker.

Dat bracht me bij de vraag: hoe kan ik, als CIO, een bijdrage leveren aan verduurzaming?

Het viel niet mee om hier goede informatie over te vinden. Kort voor de deadline van deze blog werd ik gewezen op de Twin Transition, een combinatie van een digitale én een duurzame transitie. Een mooie ontwikkeling waar binnen het CIO platform al aandacht aan is gegeven.

In mijn zoektocht ontdekte ik ook SustainableIT.org een “nonprofit organization (NPO) led by technology executives who will advance sustainability around the world through technology leadership.” Zij maakten een document over “IT Standards for Environmental, Social and Governance Sustainability”. Ik licht er een paar punten uit, waarmee ik hoop jou te inspireren om ook stappen te zetten naar een groenere invulling van de CIO-rol.

Meer impact dan de Chinese muur
Datacenters en netwerken gebruikten in 2020 ongeveer 480-650 TeraWattUur (1 TWh = 1 miljard kWh), dat is 2–3%, van de wereldwijde elektriciteitsvraag[1]. Dit is overigens exclusief het energieverbruik voor crypto mining. In 2021 is voor crypto mining nog zo’n 120 TWh extra verbruikt.

Hoewel datacenters steeds efficiënter worden neemt het totale energieverbruik toe door de sterke groei. Sommigen voorspellen dat het percentage electriciteitsverbruik door datacenters en netwerken in 2030 gaat stijgen naar 8%.

Op het gebied van afval is er in ons vakgebied zeker genoeg te doen. In 2022 woog de wereldwijde e-waste 57 miljoen ton. Dat is meer dan het gewicht van de hele Chinese muur[2].

Emissies in scope
Bij het in kaart brengen van emissies zijn er 3 scopes. In scope 1 vallen de emissies veroorzaakt door de eigen activiteiten van een organisatie. Scope 2 gaat over de emissies als gevolg van het opwekken van de energie die een organisatie verbruikt. In scope 3 vallen de emissies van derde partijen in je waardeketen. Denk hierbij aan emissies van transport en afvalverwerking, maar ook emissies bij klanten door het gebruik van je producten.

Per sector verschilt de verdeling van emissies over de 3 scopes. In de energiesector vallen emissies vooral in scope 1. In de IT ligt het zwaartepunt op scope 2 en 3. End-user devices en datacenters veroorzaken samen 50% van de emissies in onze sector.

Stappen naar meer duurzame hard- en software
Net als thuis zijn ook in onze professionele omgeving sommige stappen relatief eenvoudig en goedkoop. Ik noem er 2: een eerlijke telefoon en groenere software.

Verschillende organisaties bieden medewerkers al de keuze om naast de gangbare iphone of android toestellen te kiezen voor een Fairphone. De ambitie van Fairphone luidt: “Wij willen dat de elektronica-industrie duurzaamheid en eerlijke arbeidspraktijken vooropstelt; rekening houdt met het klimaat en het kwetsbare ecosysteem van onze planeet; zich echt inspant om zowel de mensenrechten als de tevredenheid van werknemers te waarborgen. En daar waar eerlijke materialen en verantwoordelijke processen niet bestaan, werken we samen met de lokale gemeenschappen en industrie om ze te creëren.

Samen dagen we uit om het kortetermijndenken, die de wereld zich niet langer kan veroorloven, te doorbreken.”

Duurzame sprint
Een tweede interessante mogelijkheid is het vergroenen van software[3]. Laatst hoorde ik van een organisatie die 1 op de zoveel sprints volledig besteedt aan het verbeteren van de efficiëntie van hun applicaties. Er waren voorbeelden waarbij de performance van systemen met wel 10-20% werd verbeterd.

Dit mes snijdt aan heel veel kanten. Geoptimaliseerde software heeft minder servercapaciteit nodig, dus minder hardware en minder afval, minder energieverbruik, betere performance voor de gebruikers, meestal ook stabielere software met minder incidenten én natuurlijk minder kosten.

Zulke verbeteringen zijn bovendien niet eenmalig maar blijven van waarde tijdens de volledige resterende levenscyclus van de applicatie.

Duurzame routes: 100.000 auto’s van de weg
Naast het verduurzamen ván IT kun je verduurzamen dóór IT. Google levert sinds afgelopen najaar een bijdrage aan reductie van emissies in scope 3 door in Google Maps ook eco-vriendelijke routes te tonen. Dit zijn routes die misschien een paar minuten langer duren dan de snelste route maar die minder energie kosten.

Google claimt dat na introductie in de V.S. en Canada hiermee al het equivalent van 100.000 brandstofauto’s van de weg is gehaald[4].

Het kaarsje moet uit
Bijna 50 jaar nadat ik de aarde zag branden is het vuur nog steeds niet gedoofd. Laten wij, als CIO’s en als bewoners van deze prachtige aarde, zorgen dat het kaarsje snel uit gaat. Vandaag kunnen we beginnen. Met de voorbeelden in mijn blog en met de twin transition kan elke CIO aan de slag. Wat wordt jouw volgende stap? Deel het in de comments op Linkedin zodat we samen onze impact maximaliseren.

André Lensink
CIO CIZ

P.S. Voor wie nog zoekt naar inspiratie om privé verder te verduurzamen zijn hier wat van mijn favorieten:

• Auto’s delen: Carsharing - SnappCar
• Spullen delen en lenen: Peerby
• Radicaal eerlijke koffie: Moyee Coffee
• Tegen voedselverspilling: Too Good To Go
• Koop m2 grond voor herstel biodiversiteit: Land van Ons
• Crowdfunding van duurzame projecten: Oneplanetcrowd